H Σχολή
της Μαγναύρας
O Φώτιος διδάσκοντας ανάμεσα στους μαθητές του. Ο Πατριάρχης Φώτιος επί θρόνου συζητά με μαθητές του. Από το χειρόγραφο του Ιωάννη Σκυλίτζη, Εθνική Βιβλιοθήκη Μαδρίτης
Η Σχολή της Μαγναύρας
ήταν ένα ίδρυμα ανώτατης εκπαίδευσης , ένα Πανεπιστήμιο της Μεσαιωνικής Εποχής
που λειτούργησε στην Κωνσταντινούπολη την Βυζαντινή εποχή από τα μέσα του 9ου αιώνα, ( ίδρυση μεταξύ 855 και 867 ) . Είχε τις σχολές της φιλοσοφίας,
αστρονομίας, γεωμετρίας και γραμματικής. Η σχολή στεγάζονταν στο παλάτι της Μαγναύρας
στην Κωνσταντινούπολη που το είχε ιδρύσει ο Μέγας Κωνσταντίνος κι από εκεί πήρε
το όνομα της. Η σχολή είχε μια μεγάλη βιβλιοθήκη με χειρόγραφα που δυστυχώς δεν
σώθηκε. Στη Σχολή της Μαγναύρας καλλιεργήθηκαν ιδιαίτερα τα κλασσικά γράμματα .
 |
| Αντιγραφέας χειρογράφου |
Ο διευθυντής της Σχολής
ήταν ο Λέων ο Φιλόσοφος ή Μαθηματικός. Ο Λέων ήταν ένας φημισμένος επιστήμονας της
εποχής του. Ήταν μάλιστα τόσο διάσημος που ο χαλίφης Μαμούν της Βαγδάτης τον
είχε καλέσει να διδάξει στη Βαγδάτη, πριν την ίδρυση της σχολής της Μαγναύρας
αλλά αυτός δεν δέχτηκε. Η πρόσκληση αυτή είναι πολύ σημαντική, αν σκεφτούμε το
υψηλό επίπεδο στο οποίο είχαν καλλιεργήσει τα μαθηματικά οι Άραβες .Ενδεικτικά
αναφέρω ότι ήταν αυτοί που εισήγαγαν την Άλγεβρα και τους αραβικούς αριθμούς. Ο
Λέων ο Φιλόσοφος ή Μαθηματικός είχε πολλούς μαθητές και μερικοί από αυτούς δίδασκαν
στη σχολή της Μαγναύρας.
 |
| Εξώφυλλο νεώτερης έκδοσησης της Μυριόβιβλου |
Ένας άλλος σπουδαίος
λόγιος της εποχής που δίδαξε στη Μαγναύρα ήταν ο Φώτιος. Ο Φώτιος ήταν ένας πολύ
μορφωμένος άνδρας της εποχής εκείνης. Είχε μεγάλη βιβλιοθήκη με κλασσικά έργα
των οποίων ήταν γνώστης και μελετητής. Εκτός από καθηγητής της Σχολής της Μαγναύρας
, υπήρξε και Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Το πιο σπουδαίο από τα έργα του
ήταν η Μυριόβιβλος , όπου εκεί αναλύει και παρουσιάζει 300 έργα της κλασσικής
γραμματείας που δεν ήταν γνωστά στους συγχρόνους του.
 |
| Νόμισμα με τον Μιχαήλ τον Γ΄και τη μητέρα του Θεοδώρα. |
Αυτός που οργάνωσε και χρηματοδότησε όμως τη Σχολή ήταν ο
καίσαρ Βάρδας. Ο Βάρδας ήταν θείος του
τότε αυτοκράτορα Μιχαήλ Γ΄ και ικανότατος κυβερνήτης της αυτοκρατορίας. Ο καίσαρ Βάρδας χρηματοδότησε, οργάνωσε και βοήθησε
με κάθε τρόπο τη λειτουργία της σχολής. Μάλιστα καθιέρωσε υποτροφίες ώστε σπουδαστές με μικρότερο εισόδημα να μπορούν
να φοιτούν σε αυτήν.  |
| Η δολοφονία του καίσαρα Βάρδα από τον Βασίλειο το Β΄ |
 |
Ο Προφήτης Έσδρας. Χαρακτηριστική σκηνή εργασίας
βυζαντινού λογίου. Μικρογραφία χειρογράφου της
Λαυρεντιανής Βιβλιοθήκης της Φλωρεντίας |
Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε ότι την εποχή αυτή η ανώτατη
μόρφωση απευθυνόταν μόνο σε ευκατάστατους, αν όχι πλούσιους , σπουδαστές
εξαιτίας του τεράστιου κόστους της. Μόνο τα χειρόγραφα κόστιζαν μια μικρή
περιουσία. Γι’ αυτό και η ύπαρξη βιβλιοθηκών ήταν πολύ σημαντική. Ο μόνος
τρόπος που ένας άνθρωπος χωρίς οικονομική ευχέρεια να σπουδάσει ήταν στα
μοναστήρια , όπου υπήρχαν πλούσιες βιβλιοθήκες. Για το λόγο αυτό και η ίδρυση της
Μαγναύρας κι η ύπαρξη υποτροφιών για τη φοίτηση σ’ αυτήν είναι σημαντική. Γιατί
ήταν μια κοσμική σχολή ανώτατης εκπαίδευσης κι έδινε την ευκαιρία σε
περισσότερους σπουδαστές να προσεγγίσουν τη γνώση.
